Ας αναλογιστούμε την εκπαίδευση καθώς κοιτάμε το 2050: Τι πρέπει να συνεχίσουμε να κάνουμε; Τι πρέπει να εγκαταλείψουμε; Τι χρειάζεται να εφευρεθεί εκ νέου δημιουργικά; Η UNESCO προτείνει απαντήσεις σε αυτά τα τρία βασικά ερωτήματα στη νέα παγκόσμια έκθεσή της για το Μέλλον της Εκπαίδευσης με τίτλο Επαναλαμβάνουμε το μέλλον μας μαζί: Ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο για την εκπαίδευση .
Πάνω από ένα εκατομμύριο άνθρωποι έχουν συμμετάσχει στην παγκόσμια διαδικασία διαβούλευσης που ενημέρωσε αυτήν την πολυαναμενόμενη εμβληματική δημοσίευση, η οποία ζητά έναν μεγάλο μετασχηματισμό στην εκπαίδευση για την αποκατάσταση αδικιών του παρελθόντος και την ενίσχυση της ικανότητάς μας να ενεργούμε μαζί για ένα πιο βιώσιμο και δίκαιο μέλλον. Δύο χρόνια στο στάδιο της προετοιμασίας, η Έκθεση προετοιμάστηκε από μια Διεθνή Επιτροπή με στόχο να καταλύσει μια παγκόσμια συζήτηση και κίνημα για τη σφυρηλάτηση ενός νέου κοινωνικού συμβολαίου για την εκπαίδευση. Πώς μοιάζει αυτό; Εδώ είναι τι πρέπει να ξέρετε.
Γιατί αυτή η έκθεση είναι σχετική τώρα;
Ο κόσμος μας βρίσκεται σε ένα σημείο καμπής. Γνωρίζουμε ήδη ότι η γνώση και η μάθηση είναι η βάση για την ανανέωση και τον μετασχηματισμό. Όμως, οι παγκόσμιες ανισότητες –και η επιτακτική ανάγκη να ξανασκεφτούμε γιατί, πώς, τι, πού και πότε μαθαίνουμε– σημαίνει ότι η εκπαίδευση δεν εκπληρώνει ακόμη την υπόσχεσή της να μας βοηθήσει να διαμορφώσουμε ένα ειρηνικό, δίκαιο και βιώσιμο μέλλον. Στην προσπάθειά μας για ανάπτυξη και ανάπτυξη, έχουμε κατακλύσει το φυσικό μας περιβάλλον, απειλώντας την ίδια μας την ύπαρξη. Σήμερα, το υψηλό βιοτικό επίπεδο συνυπάρχει με τις ανισότητες. Όλο και περισσότεροι άνθρωποι ασχολούνται με τη δημόσια ζωή, αλλά ο ιστός της κοινωνίας των πολιτών και της δημοκρατίας ξεφτίζει σε πολλά μέρη σε όλο τον κόσμο. Οι ραγδαίες τεχνολογικές αλλαγές μεταμορφώνουν πολλές πτυχές της ζωής μας. Ωστόσο, αυτές οι καινοτομίες δεν κατευθύνονται επαρκώς στην ισότητα, την ένταξη και τη δημοκρατική συμμετοχή.
Τι είναι ένα «κοινωνικό συμβόλαιο» και γιατί χρειαζόμαστε ένα νέο για την εκπαίδευση;
Η εκπαίδευση μπορεί να θεωρηθεί ως ένα κοινωνικό συμβόλαιο – μια σιωπηρή συμφωνία μεταξύ των μελών μιας κοινωνίας να συνεργαστούν για κοινό όφελος. Ένα κοινωνικό συμβόλαιο είναι κάτι περισσότερο από μια συναλλαγή, καθώς αντικατοπτρίζει κανόνες, δεσμεύσεις και αρχές που νομοθετούνται επίσημα καθώς και πολιτιστικά ενσωματωμένες. Το σημείο εκκίνησης είναι ένα κοινό όραμα για τους δημόσιους σκοπούς της εκπαίδευσης. Κατά τη διάρκεια του εικοστού αιώνα, η δημόσια εκπαίδευση στόχευε ουσιαστικά στη στήριξη των εθνικών προσπαθειών για την ιθαγένεια και την ανάπτυξη μέσω της μορφής υποχρεωτικής σχολικής εκπαίδευσης για παιδιά και νέους. Σήμερα, ωστόσο, καθώς αντιμετωπίζουμε σοβαρούς κινδύνους για το μέλλον της ανθρωπότητας και του πλανήτη μας, πρέπει επειγόντως να επανεφεύρουμε την εκπαίδευση για να βοηθήσουμε στην αντιμετώπιση αυτών των κοινών προκλήσεων. Το νέο κοινωνικό συμβόλαιο για την εκπαίδευση πρέπει να μας ενώσει γύρω από συλλογικές προσπάθειες και να παρέχει τη γνώση και την καινοτομία που απαιτούνται για να διαμορφώσουμε ένα βιώσιμο και ειρηνικό μέλλον για όλους όσοι είναι αγκυροβολημένοι στην κοινωνική, οικονομική και περιβαλλοντική δικαιοσύνη. Πρέπει, όπως κάνει αυτή η έκθεση, να υπερασπιστεί τον ρόλο που διαδραματίζουν οι εκπαιδευτικοί.
Ποιες είναι οι βασικές αρχές αυτού του νέου κοινωνικού συμβολαίου;
Ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο πρέπει να βασίζεται στις γενικές αρχές που στηρίζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα – ένταξη και ισότητα, συνεργασία και αλληλεγγύη, καθώς και συλλογική ευθύνη και διασύνδεση – και να διέπεται από τις ακόλουθες δύο θεμελιώδεις αρχές:
- Διασφάλιση του δικαιώματος σε ποιοτική εκπαίδευση καθ' όλη τη διάρκεια της ζωής. Πρέπει επίσης να περιλαμβάνει το δικαίωμα στην πληροφόρηση, τον πολιτισμό και την επιστήμη – καθώς και το δικαίωμα πρόσβασης και συμβολής στα κοινά γνώσης, τους συλλογικούς γνωστικούς πόρους της ανθρωπότητας που έχουν συσσωρευτεί από γενεές και μεταμορφώνονται συνεχώς.
- Ενίσχυση της εκπαίδευσης ως δημόσιου κοινού αγαθού. Ως κοινή κοινωνική προσπάθεια, η εκπαίδευση χτίζει κοινούς σκοπούς και δίνει τη δυνατότητα σε άτομα και κοινότητες να ανθίσουν μαζί. Ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο για την εκπαίδευση πρέπει όχι μόνο να διασφαλίζει τη δημόσια χρηματοδότηση για την εκπαίδευση, αλλά και να περιλαμβάνει μια δέσμευση σε ολόκληρη την κοινωνία να συμπεριλάβει όλους στις δημόσιες συζητήσεις για την εκπαίδευση.
Αυτές οι θεμελιώδεις αρχές βασίζονται σε ό,τι η εκπαίδευση επέτρεψε στην ανθρωπότητα να επιτύχει μέχρι εδώ και βοηθούν να διασφαλιστεί ότι, καθώς προχωράμε προς το 2050 και μετά, η εκπαίδευση ενδυναμώνει τις μελλοντικές γενιές να ξανασκεφτούν το μέλλον τους και να ανανεώσουν τους κόσμους τους.
Ποιες είναι μερικές από τις κύριες προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε και πώς συνδέονται με την εκπαίδευση;
Η διεύρυνση της κοινωνικής και οικονομικής ανισότητας, η κλιματική αλλαγή, η απώλεια βιοποικιλότητας, η χρήση πόρων που υπερβαίνει τα πλανητικά όρια, η δημοκρατική οπισθοδρόμηση και ο ανατρεπτικός τεχνολογικός αυτοματισμός είναι τα χαρακτηριστικά της τρέχουσας ιστορικής μας συγκυρίας. Αυτές οι πολλαπλές αλληλεπικαλυπτόμενες κρίσεις και προκλήσεις περιορίζουν τα ατομικά και συλλογικά ανθρώπινα δικαιώματα και έχουν οδηγήσει σε ζημιά σε μεγάλο μέρος της ζωής στη Γη. Ενώ η επέκταση των εκπαιδευτικών συστημάτων έχει δημιουργήσει ευκαιρίες για πολλούς, τεράστιοι αριθμοί έχουν μείνει με χαμηλής ποιότητας μάθηση.
Είναι δυνατά πολλαπλά εναλλακτικά συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης και μπορούν να διακριθούν ανατρεπτικοί μετασχηματισμοί σε πολλούς βασικούς τομείς:
- Ο πλανήτης βρίσκεται σε κίνδυνο, αλλά η απανθρακοποίηση και το πρασίνισμα των οικονομιών βρίσκονται σε εξέλιξη. Εδώ τα παιδιά και οι νέοι ήδη πρωτοστατούν, καλώντας για ουσιαστική δράση και επιδίδοντας μια σκληρή επίπληξη σε όσους αρνούνται να αντιμετωπίσουν την επείγουσα κατάσταση της κατάστασης.
- Την τελευταία δεκαετία, ο κόσμος έχει δει μια οπισθοδρόμηση στη δημοκρατική διακυβέρνηση και μια άνοδο του λαϊκιστικού αισθήματος που βασίζεται στην ταυτότητα. Ταυτόχρονα, υπάρχει μια άνθηση της ολοένα και πιο ενεργού συμμετοχής των πολιτών και του ακτιβισμού που αμφισβητεί τις διακρίσεις και την αδικία παγκοσμίως.
- Υπάρχουν τεράστιες δυνατότητες μετασχηματισμού στις ψηφιακές τεχνολογίες, αλλά δεν έχουμε ακόμη καταλάβει πώς να εκπληρώσουμε αυτές τις πολλές υποσχέσεις.
- Η πρόκληση της δημιουργίας αξιοπρεπούς εργασίας με επίκεντρο τον άνθρωπο πρόκειται να γίνει πολύ πιο δύσκολη καθώς η Τεχνητή Νοημοσύνη (AI), ο αυτοματισμός και οι δομικοί μετασχηματισμοί αναπλάθουν τα τοπία απασχόλησης σε όλο τον κόσμο. Ταυτόχρονα, περισσότεροι άνθρωποι και κοινότητες αναγνωρίζουν την αξία της εργασίας περίθαλψης και τους πολλαπλούς τρόπους με τους οποίους χρειάζεται να παρέχεται οικονομική ασφάλεια.
Αυτές οι αναδυόμενες διαταραχές έχουν σημαντικές επιπτώσεις στην εκπαίδευση. Οι τρόποι με τους οποίους οργανώνουμε αυτήν τη στιγμή την εκπαίδευση σε όλο τον κόσμο δεν κάνουν αρκετά για να εξασφαλίσουν δίκαιες και ειρηνικές κοινωνίες, έναν υγιή πλανήτη και κοινή πρόοδο που ωφελεί όλους. Στην πραγματικότητα, μερικές από τις δυσκολίες μας πηγάζουν από τον τρόπο εκπαίδευσης. Ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο για την εκπαίδευση πρέπει να μας επιτρέψει να σκεφτόμαστε διαφορετικά για τη μάθηση και τις σχέσεις μεταξύ των μαθητών, των δασκάλων, της γνώσης και του κόσμου.
Ποιες είναι οι προτάσεις για ανανέωση της εκπαίδευσης;
- Η Παιδαγωγική πρέπει να μετακινηθεί από την εστίαση στα μαθήματα που καθοδηγούνται από τον δάσκαλο που επικεντρώνονται στα ατομικά επιτεύγματα για να δώσει έμφαση στη συνεργασία, τη συνεργασία και την αλληλεγγύη.
- Τα προγράμματα σπουδών οργανώνονται συχνά ως ένα πλέγμα θεμάτων και πρέπει να αλλάξουν για να δώσουν έμφαση στην οικολογική, διαπολιτισμική και διεπιστημονική μάθηση.
- Η διδασκαλία πρέπει να μεταβεί από το να θεωρείται ατομική πρακτική σε να γίνει περαιτέρω επαγγελματισμός ως μια συλλογική προσπάθεια.
- Τα σχολεία είναι απαραίτητοι παγκόσμιοι θεσμοί που πρέπει να προστατεύονται. Ωστόσο, θα πρέπει να απομακρυνθούμε από την επιβολή καθολικών μοντέλων και να ξανασκεφτούμε τα σχολεία, συμπεριλαμβανομένων των αρχιτεκτονικών, των χώρων, των χρόνων, των χρονοδιαγραμμάτων και των ομάδων μαθητών με διάφορους τρόπους.
- Σε όλους τους χρόνους και τους χώρους μάθησης θα πρέπει να απομακρυνθούμε από τη σκέψη ότι η εκπαίδευση λαμβάνει χώρα ως επί το πλείστον στα σχολεία και σε ορισμένες ηλικίες, και αντί να καλωσορίσουμε και να επεκτείνουμε τις εκπαιδευτικές ευκαιρίες παντού για όλους.
Πώς μπορούμε να ενεργοποιήσουμε ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο για την εκπαίδευση;
Είναι δυνατές αλλαγές και καινοτομίες μεγάλης κλίμακας. Θα οικοδομήσουμε ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο για την εκπαίδευση μέσα από εκατομμύρια ατομικές και συλλογικές πράξεις – πράξεις θάρρους, ηγεσίας, αντίστασης, δημιουργικότητας και φροντίδας. Ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο πρέπει να ξεπεράσει τις διακρίσεις, την περιθωριοποίηση και τον αποκλεισμό. Πρέπει να αφοσιωθούμε στη διασφάλιση της ισότητας των φύλων και των δικαιωμάτων όλων ανεξαρτήτως φυλής, εθνικότητας, θρησκείας, αναπηρίας, σεξουαλικού προσανατολισμού, ηλικίας ή ιδιότητας του πολίτη. Απαιτείται μια τεράστια δέσμευση στον κοινωνικό διάλογο, στο να σκεφτόμαστε και να ενεργούμε μαζί.
- Κάλεσμα για έρευνα και καινοτομία. Ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο απαιτεί ένα παγκόσμιο, συνεργατικό ερευνητικό πρόγραμμα που εστιάζει στο δικαίωμα στην εκπαίδευση καθ' όλη τη διάρκεια της ζωής. Αυτό το πρόγραμμα πρέπει να επικεντρώνεται στο δικαίωμα στην εκπαίδευση και να περιλαμβάνει διάφορα είδη αποδεικτικών στοιχείων και τρόπων γνώσης, συμπεριλαμβανομένης της οριζόντιας μάθησης και της διασυνοριακής ανταλλαγής γνώσεων. Οι συνεισφορές πρέπει να είναι ευπρόσδεκτες από όλους – από καθηγητές έως φοιτητές, από ακαδημαϊκούς και ερευνητικά κέντρα έως κυβερνήσεις και οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών.
- Κάλεσμα για παγκόσμια αλληλεγγύη και διεθνή συνεργασία. Ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο για την εκπαίδευση απαιτεί ανανεωμένη δέσμευση για παγκόσμια συνεργασία για την υποστήριξη της εκπαίδευσης ως κοινού αγαθού, που βασίζεται σε πιο δίκαιη και ισότιμη συνεργασία μεταξύ κρατικών και μη κρατικών φορέων. Η διεθνής κοινότητα έχει να παίξει βασικό ρόλο βοηθώντας τα κράτη και τους μη κρατικούς φορείς να ευθυγραμμιστούν γύρω από τους κοινούς σκοπούς, τους κανόνες και τα πρότυπα που απαιτούνται για την υλοποίηση ενός νέου κοινωνικού συμβολαίου για την εκπαίδευση. Οι εκπαιδευτικές ανάγκες των αιτούντων άσυλο, των προσφύγων, των απάτριδων και των μεταναστών, ειδικότερα, πρέπει να υποστηριχθούν μέσω της διεθνούς συνεργασίας και του έργου των παγκόσμιων ιδρυμάτων.
- Τα πανεπιστήμια και άλλα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης πρέπει να είναι ενεργά σε κάθε πτυχή της οικοδόμησης ενός νέου κοινωνικού συμβολαίου για την εκπαίδευση. Από την υποστήριξη της έρευνας και της προόδου της επιστήμης έως τη συνεισφορά σε άλλα εκπαιδευτικά ιδρύματα και προγράμματα στις κοινότητές τους και σε ολόκληρο τον κόσμο, τα πανεπιστήμια που είναι δημιουργικά, καινοτόμα και προσηλωμένα στην ενίσχυση της εκπαίδευσης ως κοινό αγαθό έχουν να διαδραματίσουν βασικό ρόλο στην μέλλον της εκπαίδευσης.
- Είναι σημαντικό όλοι να μπορούν να συμμετέχουν στην οικοδόμηση του μέλλοντος της εκπαίδευσης – παιδιά, νέοι, γονείς, δάσκαλοι, ερευνητές, ακτιβιστές, εργοδότες, πολιτιστικοί και θρησκευτικοί ηγέτες. Έχουμε βαθιές, πλούσιες και ποικίλες πολιτιστικές παραδόσεις να οικοδομήσουμε. Οι άνθρωποι έχουν μεγάλη συλλογική δράση, ευφυΐα και δημιουργικότητα. Και τώρα βρισκόμαστε μπροστά σε μια σοβαρή επιλογή: να συνεχίσουμε σε έναν μη βιώσιμο δρόμο ή να αλλάξουμε ριζικά πορεία.
Αυτή η Έκθεση είναι περισσότερο μια πρόσκληση για σκέψη και φαντασία παρά ένα σχέδιο. Τα ερωτήματα που προκύπτουν πρέπει να ληφθούν υπόψη και να απαντηθούν σε κοινότητες, χώρες, σχολεία, εκπαιδευτικά προγράμματα και συστήματα κάθε είδους – σε όλο τον κόσμο. Η σφυρηλάτηση ενός νέου κοινωνικού συμβολαίου για την εκπαίδευση είναι ένα κρίσιμο βήμα για να ξανασκεφτούμε το μέλλον μας μαζί.
No comments:
Post a Comment