της Αγιά-Σοφιάς δυο λόγια και τέσσερις εικόνες:
την επικυριαρχία του μνημείου μπορεί να τη διεκδικεί, και με όποιον τρόπο, όποιος των επιγενομένων ή των επερχομένων θέλει και χαίρει της ιδιοποιήσεώς του (εικ. 1), δίκαιας ή άδικης, σώφρονος ή άφρονης, ή ό,τι...
τις λεπτομέρειες όμως που το συγκροτούν κανείς, πλην των συμβαλομένων στα συστατικά του, δεν δύναται. οι νικήσαντες τον Άδη έχουν αφήσει το αποτύπωμά τους, μάλλον ες αεί (εικ. 2). γιατί ενώ είναι ορατές, παραμένουν αδιόρατες στους μη μυημένους, άρρητο μυστικό, όπως είναι ο σταυρός που εμβάλλεται στο opus sectile των μετώπων των τόξων του υπερώου ή που παρατίθεται έγγλυφος στο μέσον της διακοσμημένης επιφάνειας που μεταμορφώνεται ο όποιος ελκυστήρας (εικ. 3-4), υπάρχοντας ως τόπος για τη γένεση των μυθιστοριών που το στοιχειώνουν ως αειθαλές απείκασμα των αγγέλων που κατέβαιναν από τον ουρανό για να λύσουν τα προβλήματα της ανέγερσής του (εικ. 5) αφού «οὐκ ἀνθρωπείᾳ δυνάμει ἢ τέχνῃ, ἀλλὰ
Θεοῦ ῥοπῇ τὸ ἔργον ἀποτετόρνευται· ὁ νοῦς δὲ πρὸς τὸν Θεὸν ἐπαιρόμενος ἀεροβατεῖ, οὐ μακράν που ἡγούμενος αὐτὸν εἶναι, ἀλλ’ ἐμφιλοχωρεῖν μάλιστα οἷς αὐτὸς εἵλετο».
Θεοῦ ῥοπῇ τὸ ἔργον ἀποτετόρνευται· ὁ νοῦς δὲ πρὸς τὸν Θεὸν ἐπαιρόμενος ἀεροβατεῖ, οὐ μακράν που ἡγούμενος αὐτὸν εἶναι, ἀλλ’ ἐμφιλοχωρεῖν μάλιστα οἷς αὐτὸς εἵλετο».
η πρώτη εκείνη μεταστροφή του παρά το ότι εγένετο πολέμω και άρα των δικαίων που αυτός επέτασσε, δεν φαίνεται πώς σήμανε μεγάλες αλλαγές: κοιτώντας, λέει ο Evliya, τα ολόχρυσα ψηφιδωτά των άγγέλων και των άλλων ανθρώπων (sic, εκτός εάν εννοεί τους αυτοκράτορες), ο παρατηρητής δεν μπορούσε να ξεκουνήσει τα δάχτυλά του από τα χείλια του, δεμένα από την έκπληξη, δύο αιώνες μετά την άλωση της Πόλης. για τους "αλαφροΐσκιωτους" δε το φτερούγισμα του κάθε ασώματου χερουβείμ, μεταφρασμένου σε ισλαμική ουράνια ουσία, μηνούσε τα μελλούμενα: ευδαιμονία ο Γαβριήλ, πείνα κι ακρίβεια ο Ισραφήλ, τη γένεση ενός μεγάλου ήρωα ο Μιχαήλ και λοιμό θανατικό μεγάλο ο Αζραήλ. ήταν κι εκείνοι evlad-i fatihan που επέμεναν πώς κάτι είχε συμβάλει κι ο γέρο-Πλάτων στα ερείσματα του μνημείου, άγγελος, εννοείται, κι αυτός.
No comments:
Post a Comment